ยาโห้ย Caju

ยาโห้ย หรือมะม่วงหิมพานต์ จัดได้ว่าเป็นผลไม้ท้องถิ่นที่พบมากในภาคใต้ คนตรังใช้เวลาส่วนหนึ่งในการเก็บเกี่ยวผลผลิตจากต้นมะม่วงหิมพานต์ที่ปลูกไว้ข้างบ้าน เพื่อนำผลมาทำเป็นอาหาร เช่น ยำ หรือจะเอามาทำแกงต่างๆก็ได้ ส่วนเมล็ดก็นำมาหมกกับถ่านไฟใหสุก แล้วจะนำไปเป็นอาหารว่างหรือจะนำไปต่อย บดเป็นผงเพื่อนำไปทำน้ำพริก หรือน้ำจิ้มสำหรับอาหารทะเลอย่าง หอยชักตีนก็เข้ากันได้ดีทุกมื้ออาหาร ส่วนใบอ่อนหรือยอดก็สามารถนำมาเป็นผักกินคู่กับน้ำพริก หรือกินกับขนมจีนก็ได้

ต้นมะม่วงหิมพานต์หรือยาโห้ยนั้นเป็นไม้ยืนต้นกลุ่มเดียวกับมะม่วงและถั่วพิสตาซีโอในตะวันออกกลาง และเอเชียกลาง แต่แตกต่างกันที่ผลและเมล็ด คนใต้รู้จักยาโห้ยกันเป็นอย่างดีเพราะมันเป็นพืชผลไม้ที่อยู่คู่กับแผ่นดินบ้านเกิดมายาวนานพอๆกับ การทำข้าวไร่ และสวนยางพารา ข้อมูลบางแหล่งสันนิษฐานว่ามะม่วงหิมพานต์น่าจะเป็นพืชที่มีต้นกำเนิดจากมาจากอเมริกาใต้ และอินเดีย แต่หากจะถามที่มาจากปากชาวบ้านแล้วยืนยันกันได้เพียงว่ามันมีอยู่ก่อนที่เขาจะถูกกำเนิดแล้วหลายชั่วอายุคน เพราะเป็นต้นไม้ที่ขึ้นอยู่โดยทั่วไปทั้งบริเวณที่ราบ และชายฝั่งทะเลตะวันตกของไทย เป็นพืชเมืองร้อนชื้นลำต้นมีความสูงประมาณ 6-12 เมตร การปลูกต้นมะม่วงหิมพานต์ไม่ต้องลงทุนสูง เพราะมันทนต่อความแห้งแล้ง ต้องการน้ำน้อย ปลูกง่าย เติบโตเร็ซและขึ้นได้ดีในดินแทบทุกชนิด

ปัจจุบันพื้นที่ในแต่ละหมู่บ้านถูกถางและไถเป็นที่สร้างบ้านเรือนมากขึ้น พืชชนิดนี้จึงถูกตัดไถออกไปด้วย ทำให้ต้นมะม่วงหิมพานต์ในพื้นที่มีน้อยลงและยังไม่มีการทำเป็นสวนจริงจังเหมือนสวนยาง แต่หากมองในความคิดของนักลงทุนการปลูกต้นมะม่วงหิมพานต์เป็นโอกาสทางธุรกิจที่น่าสนใจมาก เช่น ในภูเก็ตมีบริษัทที่ลงทุนปลูกและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์จากมะม่วงหิมพานต์ที่มีชื่อเสียงมาก เช่น บริษัทศรีศุภลักษณ์ออคิด ผลผลิตจากมะม่วงหิมพานต์ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่นิยมได้แก่ เมล็ดอบเกลือ และน้ำมะม่วงหิมพานต์ (Cashewy)

บทความนี้มุ้งหวังให้เราหันมาให้ความสำคัญกับพืชผักข้างบ้าน โดยไม่ต้องอ้างอิงวิชาการอะไร เพียงแต่เรามองเห็นประโยชน์ของมันและหันมาอนุรักษ์พืชผลไม้พื้นบ้านเหล่านี้ให้ถึงลูกหลานในอนาคตได้ใช้ประโยชน์กันต่อไป เมืองตรังมีพืชผักพื้นบ้านมากมายและยาโห้ยก็เป็นพืชชนิดหนึ่งที่มีความสำคัญอยู่คู่กับวิถีชีวิตเรียบง่ายของชาวบ้านในชนบทมายาวนาน บางครั้งต้นยาโห้ยก็ถูกขับขานอยู่ในบทเพลงรองแง็ง และในทุกโอกาสผลผลิตของยาโห้ยก็เป็นอาหารที่แพร่หลายในชุมชนคนตรัง

ประโยชน์ของมะม่วงหิมพานต์หรือยาโห้ย

ยาโห้ย มีประโยชน์มากมาย

• ผล ใช้รับประทานเป็นอาหาร ทำเครื่องดื่ม ทำน้ำส้มสายชู น้ำยาโห้ยใช้กินแก้โรคกระเพาะ แก้อาเจียร เจ็บคอ ขับปัสสาวะและขับเหงื่อ
• เปลือกหุ้มเมล็ด เป็นยาแก้โรคเหน็บชา แก้โรคผิวหนัง
• เมล็ด ใช้รับประทานและให้คุณค่าทางโภชนาการสุง ใกล้เคียงกับไข่ นม และเนื้อ เป็นโปรตีน
• ใบและยอดอ่อน รับประทานเป็นผัก บรรเทาโรคท้องร่วง โรคบิดและริดสีดวง
• ลำต้น ทำเฟอนิเจอร์งานไม้ทั่วไป
• เปลืกไม้จากลำต้น ต้มกินแก้ท้องร่วง แก้ผิวหนังพุพอง
• ราก เป็นยาสมานแผล

ขอบคุณข้อมูลดีๆเพื่อให้เราหันมาปลูกและอนุรักษ์ต้นยาโห้ย โดย Farmkaset.Org